Ο Κλήδονας

Το κάψιμο των μάηδων και ο κλήδονας στον Κινίδαρο.

Μια αναλυτική περιγραφή του εθίμου όπως έχει καταγραφεί από τον Κων/νο Γεωργίου Κλουβάτο (Προϊστ. Κέντρου Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης Νάξου). 

…Την παραμονή του Άη – Γιάννη του Προδρόμου, που καθιερώθηκε -στις περισσότερες περιοχές ως «Άη Γιάννης ο Κλήδονας», καίγανε τους μάηδες. Τα κοπέλια κάθε γειτονιάς παίρνανε ένα μακρύ καλάμι και γυρίζανε από σπίτι σε σπίτι να ξεκρεμάσουνε τους μάηδες για να τους κάψουν. Τους περνούσαν μες στο καλάμι και τους συγκέντρωναν στο πιο ανοιχτό σημείο της γειτονιάς. Τους σώριαζαν και τους κόρωναν φωθιά. Όπως άναβε η φωτιά, μικροί και μεγάλοι, άντρες και γυναίκες έπαιρναν φόρα και περνούσαν πάνω από τη φωτιά τρεις φορές. Το πέρασμα αυτό ήταν καθαγιασμός, καθαρμός από κάθε κακό. 

Ο Μ. Σέργης (1994) αναφέρει ακόμη ένα συμβολισμό του καψίματος των μάηδων: ότι πέρασε η άνοιξη (μάηδες) και μπήκε το καλοκαίρι (φωτιά). 

Την ίδια βραδιά κουβαλούσαν και το αμίλητο νερό τα κοπελούδια του χωριού με τα σταμνάκια τους. Κουβαλώντας το νερό δεν έπρεπε να βγάλουν άχνα στο δρόμο της επιστροφής από το «Παλιό Πηγάδι». Τα κοπέλια του χωριού στηνότανε σε γωνίες και με πειράγματα και αστεία προσπαθούσαν να κάνουν τις κοπέλες να μιλήσουν ή να γελάσουν. Μόλις εκείνες γύριζαν πίσω, άφηναν το σταμνί έξω από το παράθυρό τους όλη τη νύχτα για να λάβει τις μαγικές του και μαντικές του ιδιότητες. Πρωί-πρωί, πριν ξημερώσει ακόμη, σηκώνονταν και έπιναν απ' το αμίλητο νερό και έπλεναν τα χέρια και το πρόσωπό τους. Το αντρικό όνομα που θα άκουγαν πρώτο κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ίδιο όνομα θα είχε ο άντρας που θα παντρεύονταν. Το έθιμο όμως δεν τέλειωνε εδώ. 

Είχαν από βραδίς συμφωνήσει ένα μέρος, όπως η πλάτσα του χωριού, για να κάμουν τον Κλήδονα. Έβαζαν σε ένα πήλινο δοχείο αμίλητο νερό και μέσα έριχνε από βραδίς κάθε νεαρός ἡ νεαρή από ένα αντικείμενο, συνήθως ένα κομμάτι φρούτου, φύλλου η κάτι παρόμοιο χωρίς να τον δουν οι άλλοι και ο καθένας ξεχώριζε το δικό του αντικείμενο. Το απόγευμα της άλλης μέρας, λοιπόν, ανήμερα του Άη Γιάννη, μαζεύονταν στην πλάτσα όλοι για να ανοίξουν τον Κλήδονα. 

Έλεγαν πειραχτικά: 

Ανοίξετε τον κλήδονα, και στρώσετε την ψάθα κι αν δε μας δώσετε μ…. να σας το φάει η γάτα!! 

Άνοιγε ένας τον κλήδονα και έβγαζε ένα – ένα κομμάτι από μέσα στο δοχείο χωρίς οι υπόλοιποι να ξέρουν ποιος το είχε ρίξει. Σε κάθε κομμάτι τραγουδούσαν στίχους με πειράγματα ή ευχές με τυχαία σειρά. Έτσι κάποιοι ήταν τυχεροί γιατί στο δικό τους κομμάτι άκουγαν ωραίες ευχές και κάποιοι απογοητεύονταν από το αποτέλεσμα…

Από το βιβλίο ΚΥΝΙΔΑΡΟΣ Ο «ΑΠΙΚΡΑΝΤΟΣ» Κοινές και Ιδιότυπες Πολιτισμικές και Γλωσσικές Αποτυπώσεις, του Κινιδαριώτη Κων/νου Γ. Κλουβάτου / Αθήνα 2011.

Η φωτογραφία μας: Κάψιμο των Μάηδων, Κινίδαρος 23/06/2024 και ανήκει στην Κινιδαριώτισσα Ειρήνη Μπουλαξή-Δερλερέ σε ανάρτηση της στο διαδίκτυο.  

Εν Κινιδάρω 2024