Κάτω Τριό (2)

Το Λαογραφικό Μουσείο του Κινιδάρου Νάξου

Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια μας να δημοσιεύουμε θέματα που απασχολούν το χωριό μας, να καταθέτουμε απόψεις που αναδεικνύουν την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας. Στόχος μας είναι οι αναγνώστες του ιστολογίου μας να έχουν μία έγκυρη ενημέρωση σε θέματα κυρίως πολιτιστικά. 

Σας θέλουμε κοντά μας !!

Η δεύτερη ανάρτηση μας για το Λαογραφικό Μουσείο Κινιδάρου Νάξου, αφορά σύμφωνα με το βιβλίο του Μανώλη Κατσούρη με τίτλο «ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΡΙΑ (ΕΛΑΙΟΤΡΟΒΕΙΑ) ΤΟΥ ΚΥΝΙΔΑΡΟΥ ΝΑΞΟΥ», τα τέσσερα ελαιοτριβεία (Τριά) που λειτουργούσαν παλιά στον Κινίδαρο. Το βιβλίο είναι έκδοση του Συλλόγου Κυνιδαριωτών Νάξου "Ο Άγιος Γεώργιος" και εκδόθηκε το 2007. Τα τέσσερα ελαιοτριβεία που λειτουργούσαν στον Κινίδαρο είναι: 
1) Το «Μέσα Τριό» ή «Ανουβελότριο». Το όνομα του προέρχεται από τις «Ανουβελάδες» που σημαίνει στέγη από κεραμίδια
2) Το «Κάτω Τριό» στην Πλάτσα ή «Κουτσουλότριο». Προφανώς το όνομα του προέρχεται λόγω της θέσης του αλλά κουτσουλότριο το λέγανε γιατί λένε το κουτσουλούσανε οι κότες. 

3) Το «Σκυλότριο» στον Άγιο Γεώργιο. Όπως μας αναφέρει ο Κατσούρης στο βιβλίο του (σελ. 13) το όνομα του προέκυψε από την εξής ιστορία: …Κάποτε «πόκαμενε», λέει, ένας σκύλος και τονε πήγανε οι ανουβελάδες στην πόρτα του και δεν τσιοι νιώσανε οι άλλοι τριατόροι. Και τωνε φωνάξανε με τη χώνη από πέρα οι ανουβελάδες: «εβγάτε να πάρετε το κριόπουλο που ‘ναι στην πόρτα σας να το μαερέψετε. Και μετά πάλι τόνε πήρανε οι άλλοι το σκύλο και τονε φέρανε στο άλλο τριό…. 

4) Το «Βουκουλότριο», το τριό του Πασπαλιαραντώνη, δίπλα από τους άργιους του Πετρουλιά και ήταν της Μονής Φανερωμένης το Τριό.

Οι προσπάθειες των Διοικητικών Συμβουλίων του συλλόγου ήταν πολλές, συνεχείς και με μεγάλη ταλαιπωρία και δυσκολίες επιτεύχθηκε ο στόχος της απόκτησης του «Κάτω Τριού». Έτσι όπως προαναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο του ιστολογίου μας, το «Κάτω Τροιό» ανήκει εξ ολοκλήρου στον Σύλλογο Κυνηδαριωτών Νάξου «Ο Άγιος Γεώργιος». Σε επόμενη ανάρτηση μας θα αναφερθούμε στα μερίδια και τον τρόπο που απέκτησε ο σύλλογος το "Κάτω Τριό". 

Η φωτογραφία μας: Το εξώφυλλο του βιβλίου ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΡΙΑ (ΕΛΑΙΟΤΡΟΒΕΙΑ) ΤΟΥ ΚΥΝΙΔΑΡΟΥ ΝΑΞΟΥ, έκδοση Συλλόγου Κυνηδαριωτών Νάξου, 2007.

Εν Κινιδάρω 2004

Κάτω Τριό (1)

Το Λαογραφικό Μουσείο του Κινιδάρου Νάξου

Το  παραδοσιακό ελαιοτριβείο στον Κυνίδαρο έχει την ονομασία "Κάτω Τροιό", βρίσκεται στην δυτική πλευρά του χωριού και συγκεκριμένα ανάμεσα στις γειτονιές «Πλάτσα» και «Βουρβουριά». 

Από το 2005 μετά από αγορές μεριδίων και δωρεές, το «Κάτω Τροιό» ανήκει στον πολιτιστικό Σύλλογο Κυνηδαριωτών Νάξου "Ο Άγιος Γεώργιος" με έδρα το Γαλάτσι. Τα εγκαίνια έγιναν στις 3 Μάϊου 2005. 

Η διαδικασία αγοράς ή παραχώρησης των μεριδίων ξεκίνησε περίπου από το 1978 και το τελευταίο μερίδιο για να επέλθει ολόκληρο σε ιδιοκτησία του συλλόγου, ανήκε και παραχωρήθηκε στο σύλλογο από την Τοπική Κοινότητα Κυνιδάρου, στις 21/12/1998 όπου και υπογράφηκε το υπ' αριθμόν 1338/21-12-1998 συμβόλαιο ιδιοκτησίας μεταξύ των προέδρων της Τ. Κοινότητας Κινιδάρου τον Βασίλειο Γ. Κουνάδης και του συλλόγου Χρήστου Κ. Τσελέντη. 

Το Τροιό το ονομάζουν και λαογραφικό μουσείο, καλύπτει επιφάνεια περίπου 42,00μ², ανακαινίστηκε και σήμερα λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος στον οποίο εκτίθενται λιγοστά αντικείμενα που σχετίζονται κυρίως στη λειτουργία του ελαιοτριβείου και στην παραγωγή λαδιού. Σήμερα δεν υπάρχει μόνιμος φύλακας ή υπάλληλος και ο χώρος συντηρείται από τον σύλλογο Κυνηδαριωτών Νάξου "Ο Άγιος Γεώργιος". Τα τελευταία επίσης χρόνια σε συνεργασία των πολιτιστικών συλλόγων του χωριού, τους θερινούς μήνες το "Τροιό" λειτουργεί πρωινές και απογευματινές ώρες με απασχόληση ενός νέου ή νέας φοιτήτριας του χωριού.

Στα πλαίσια πανεπιστημιακής του εργασίας, ο Κυνιδαριώτης Βαγγέλης Οθ. Κακλαμάνος, συνέβαλε και βοήθησε στην καταγραφή και φύλαξη πολλών αντικειμένων, ενίσχυση του φωτισμού κλπ. 

Σε συνεργασία με τον σύλλογο Κυνηδαριωτών Νάξου, στις 11/8/2016 σε ειδική εκδήλωση που έγινε στον χώρο, αναφέρει ότι το μουσείο σήμερα παρουσιάζει στον επισκέπτη μια συγκεκριμένη δραστηριότητα των κατοίκων του χωριού, κατά τον 18ο–19ο αιώνα. Επίσης αναφέρει πως ο χώρος μπορεί να διαμορφωθεί και να «εκσυγχρονιστεί», ως προς την λειτουργικότητά του, την ορθολογιστική τοποθέτηση των αντικειμένων και να αποκτήσει την δυνατότητα να προσφέρει στον επισκέπτη πλήρη και σαφή εικόνα μιας διαρκούς έκθεσης. 

Η περιήγηση–απογραφή των αντικειμένων στον μικρό αυτό χώρο όπως γίνεται από τον κ. Κακλαμάνο έχει ως εξής: «…Αρχικά ο επισκέπτης οδηγούμενος από την κύρια είσοδο του Μουσείου, στον προαύλιο χώρο, συναντά στα αριστερά του έναν παλαιό παραδοσιακό φούρνο, όπου παρατηρούνται αντικείμενα που χρησίμευαν στην παραγωγή του ψωμιού. Τα αντικείμενα αυτά είναι: το φουρνέσθιο, το ψάθινο καλάθι και η σκάφη. 

Συνεχίζοντας την διαδρομή προς τον εσωτερικό χώρο, εισερχόμαστε από την δεύτερη κεντρική είσοδο του μουσείου και συναντάμε στα αριστερά μας τον «κύλινδρο», την «κάτω πέτρα» και την μεγάλη στρογγυλή πλάκα (το αλώνι). Απέναντι από τον κύλινδρο υπάρχει μια ζυγαριά από ξύλο. Πίσω από τον κύλινδρο διακρίνουμε ένα πήλινο δοχείο (μεθήρα), ένα «λυχνάρι» και ένα μακρόστενο πήλινο δοχείο που ονομάζεται υψέλι. Δίπλα από το μακρόστενο πήλινο δοχείο, σε μια φυσική εσοχή του πέτρινου τοίχου (θυρίδα), διακρίνουμε ένα μικρότερο πήλινο δοχείο με μεγάλο στόμιο, το οποίο χρησίμευε στην μέτρηση του λαδιού και ονομάζεται λαήνι. Ένα άλλο σιδερένιο δοχείο βρίσκεται δίπλα στο πήλινο δοχείο, χωρητικότητας περίπου (για τη εποχή 1 οκά) και ονομάζεται Κουφοτέρα. Η περιήγηση ολοκληρώνεται με την παρατήρηση τεσσάρων αντικειμένων: του Εργάτη, του Μάγκανου, του μαρμάρινου λύχνου και του σιδερένιου δοχείου  (καζάνι) και τέλος ένας δεύτερος κύλινδρος, βρίσκεται στην δεξιά πλευρά του μουσείου, τοποθετημένος στο έδαφος…». 

Αυτή είναι μια σύντομη περιγραφή του «Κάτω Τροιού» που συμπεραίνουμε πράγματι την δυσλειτουργία του χώρου ως προς την έκθεση των αντικειμένων (λιγοστά εκθέματα κλπ.) όπως αναφέρει ο κ. Κακλαμάνος, αλλά και την αναγκαιότητα παρεμβάσεων και ενίσχυσης του χώρου με σκοπό να λειτουργήσει όχι ως «λιοτρίβι» όπως λειτουργούν σε άλλα χωριά παρόμοιοι χώροι, αλλά ως Παραδοσιακό Λαογραφικό Μουσείο. 

Στην διπλανή φωτογραφία βλέπουμε την παλαιά πόρτα (κεντρική είσοδο) του Τροιού που εκτίθενται στον χώρο.  Έχει γραφεί από τον ιστοριοδίφη Μανώλη Κατσούρη, ειδικό άρθρο σε Ναξιακά περιοδικά αλλά και στο βιβλίο του Παλαιά Ελαιοτριβεία Κινιδάρου η ιστορία και ο τρόπος κατασκευής της πόρτας.

Η πόρτα είναι δίφυλλη με το ένα φύλλο ολόκληρο με το κοντομήρι του. Το άλλο φύλλο είναι δυο κομμάτια, πάνω κάτω. Το κάτω φύλλο έχει την αμπάρα από μέσα και το πάνω το πορτέλλο με την μπετούγια.

Θα ακολουθήσουν και άλλες αναρτήσεις σχετικά με το «Κάτω Τροιό».

Οι φωτογραφίες μας: α) Η κεντρική είσοδος του κάτω Τροιού με την μαρμαρόγλυπτη πινακίδα. β) Κύρια αίθουσα του Κάτω Τροιού με το ανακατασκευασμένο βόρτο. γ) Η παλαιά πόρτα του Τροιού. 

Εν Κινιδάρω 2024 

Σαρακοστή 2024

Και κάπου εδώ (18/3/2024) οι Απόκριες για φέτος μας τ ε λ ε ί ω σ α ν !!!!!! Στον Κινίδαρο οι Απόκριες για άλλη μια φορά συνοδεύτηκαν με "μοσκάροι", χορό, διασκέδαση, φουστανελάδες, κουδούνια, βιολιά και λαούτα. Οι φουστανελάδες του Κινιδάρου φέτος ξεκίνησαν από Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024 και επισκέφθηκαν τα χωριά Γαλήνη, την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024 τα χωριά Κουρουνοχώρι και Εγγαρές και το Σάββατο 16 Μαρτίου 2024 επισκέφτηκαν τις Μέλανες. 

Την Κυριακή 17/3/2024 οι φουστανελάδες ντύθηκαν για να διασκεδάσουν στον Κινίδαρο και να χορέψουν τις γυναίκες του χωριού με το γλέντι να γίνεται στην πλατεία του χωριού, με την ....βοήθεια και την ....συμβολή βέβαια και του καιρού. 

Επίσης το χωριό μας επισκέφτηκαν αντίστοιχα και άλλα μπαϊράκια όπως κορδελάτοι των Μελάνων και του Κουρουνοχωρίου, φουστανελάδες των Εγγαρών και της Γαλήνης. 

Οι Απόκριες στον Κινίδαρο και φυσικά στη Νάξο κορυφώθηκαν το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν την Καθαρή Δευτέρα όπου τα χωριά και το νησί γενικότερα συγκέντρωσε πλήθος κόσμου.

Ήρθε η Καθαρή Δευτέρα κι αρχίζει η Σαρακοστή η πορυχοσκουτέλα....

Ο μήνας Μάρτης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη Σαρακοστή. 

Γι' αυτό και ο λαός μας λέει "λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;". Ξεκίνησε λοιπόν η Σαρακοστή, το σαραντάμερο της νηστείας, που δεσπόζουν οι Χαιρετισμοί της Παναγίας κάθε Παρασκευή και η λατρεία των νεκρών τα Ψυχοσάββατα. 

Έτσι το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής 23 Μαρτίου 2024, είναι Ψυχοσάββατο και είναι αφιερωμένο στους νεκρούς. Οι πιστοί, φτιάχνουν κόλλυβα, τα πηγαίνουν στην εκκλησία, κάνουν μνημόσυνα, προσφέρουν πίτες, κουλούρια και άλλα νηστίσιμα για να συγχωρεθούν οι ψυχές των νεκρών τους. 

Την πρώτη Κυριακή της νηστείας 24 Μαρτίου 2024, γιορτάζεται η Αναστήλωση των Ιερών εικόνων, η Κυριακή της Ορθοδοξίας η οποία καθιερώθηκε το 843 μ.Χ. από την Αυτοκράτειρα Θεοδώρα, τον υιό της Μιχαήλ Γ’ και τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μεθόδιο τον Ομολογητή (απόφαση Οικουμενικής Συνόδου). 

Την τελευταία Παρασκευή των Χαιρετισμών 19 Απριλίου 2024, ψάλλεται ο Ακάθιστος Ύμνος, ενώ μέσα στην Σαρακοστή, στις 25 Μαρτίου 2024, εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου που έχει συνδεθεί με την επανάσταση του 1821.

Οι φωτογραφίες μας : Οι φουστανελάδες γλεντούν στο Κουρουνοχώρι, στον χώρο του ηρώου στην πλατεία του Κινιδάρου, χτύπημα των κουδουνιών και οι φουστανελάδες που ντύθηκαν την τελευταία Κυριακή. 

Εν Κινιδάρω 2024

Φουστανελάδες Κυνιδάρου

Οι φουστανελάδες του Κυνιδάρου ντύνονται την τελευταία εβδομάδα της Αποκριάς, την Τυρινή εβδομάδα, και επισκέπτονται τα άλλα χωριά. Η επιλογή των χωριών και της ημέρας γίνεται μετά από συνεννόηση και σήμερα παρατηρούμε ότι εντάσσονται στο αποκριάτικό πρόγραμμα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων. 

Η επιλογή των Φουστανελάδων γίνεται από τον αρχηγό τους που είναι ο Μπαϊρακτάρης (αυτός που κρατά το μπαϊράκι), από τους λεβέντες και χορευτάδες του χωριού, ενώ εκφράζουν άποψη και οι παλαιότεροι Φουστανελάδες και Μπαϊρακτάρηδες αλλά και οι γεροντότεροι του χωριού. Το "πρωϊνό ξύπνημα" των φουστανελάδων το αναλαμβάνει ο Σαλπιγκτής, που έχει μεταμφιεστεί σε στρατιωτικό, και μεταμφιεσμένοι τουφεκάδες που σμπαραίνουνε. Ανακοινώνουν με τις τουφεκιές την αναχώρηση αλλά και την επιστροφή τους το απόγευμα στο χωριό. Οι μεταμφιεσμένοι στρατιώτες είναι οι "φύλακες του μπαϊρακιού. 

Οι φουστανελάδες συνοδευόμενοι από τα "βιολιά" (οργανοπαίχτες) και τους "παλιάτσους", επισκέπτονται το χωριό που έχουν συνεννοηθεί και ξεκινούν το χορό μόνοι τους. Οι γυναίκες του χωριού φέρνουν φαγητά και κρασί για το κοινό τραπέζι όπου οι φουστανελάδες θα χορέψουν όλες τις γυναίκες του χωριού γριές και νέες και εν τω μεταξύ αν κάποια γυναίκα είναι νιόπαντρη την χορεύουν για να της πάρουν το μαντήλι, το οποίο το βράδυ επιστρέφοντας στο χωριό θα το ράψει, η γυναίκα που έχει τη φορεσιά, επάνω στο γιλέκο. Οι άντρες του χωριού δεν συμμετέχουν στο χορό. 

Ο χορός συνεχίζεται με εναλλαγές του συρτού, μπάλλου και καλαματιανού. 

Το έθιμο των φουστανελάδων βιώνει μέχρι σήμερα στον Κυνίδαρο.

Έχει καταγραφεί αναλυτικά στον παρακάτω σύνδεσμο, στοιχεία όπως η φορεσιά του φουστανελά, το μπαϊράκι, οι χοροί, τα τραγούδια, οι παλιάτσοι, ο ρόλος καθενός που συμμετέχει στο έθιμο των φουστανελάδων κλπ. 

https://xoroballomata.wordpress.com/2010/02/16/xo%cf%81eytika-%ce%b4%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b1%cf%80%ce%bf%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%b1%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%bd%ce%b1%ce%be%ce%bf/

Καταγραφή και αναφορά στο έθιμο των Φουστανελάδων με μια διαφορετική προσέγγιση γίνεται και στο βιβλίο ΜΕΛΕΤΕΣ ΝΑΞΙΑΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ, Τόμος Α', με τίτλο "Το δρώμενο των Κορδελάτων - Κορδελάδων - Φουστανελάδων - Λεβεντών - Τσολιάδων" / Διαχρονική θεώρηση, του Γλιναδιώτη καθηγητή Πανεπιστημίου Μανόλη Γ. Σέργη έκδοση 2021. 

Ο Κυνηδαριώτης Παιδαγωγός, Ph.D, Κων/νος Γ. Κλουβάτος, επίσης καταγράφει το έθιμο των φουστανελάδων (ή κορδελάτοι) στο βιβλίο του με τίτλο ΚΥΝΙΔΑΡΟΣ Ο "ΑΠΙΚΡΑΝΤΟΣ" - Κοινές και Ιδιότυπες Πολιτισμικές και Γλωσσικές Αποτυπώσεις, έκδοση του 2011, σελ. 84-88. 

Το έθιμο των φουστανελάδων και οι Κυνιδαριώτες φουστανελάδες όπως ανακοινώθηκε στο πρόγραμμα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για φέτος (Μάρτιος 2024), έχει ως εξής :

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024 ώρα 17:00  επισκέπτονται την Γαλήνη. 

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024 ώρα 12:00 επισκέπτονται το Κουρουνοχώρι και ώρα 17:00  τις Εγγαρές. 

Σάββατο 16 Μαρτίου 2024 ώρα 12:00  επισκέπτονται τις Μέλανες. 

Κυριακή 17 Μαρτίου 2024 / Κυνίδαρος ώρα 13.00 γλεντάνε στον Κυνίδαρο.

Πρόταση:

Οι εποχές είναι δύσκολες για μετακινήσεις κυρίως από οικονομικής άποψης. Γι' αυτό με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου Κυνιδαριωτών "Ο Άγιος Γεώργιος" της Αθήνας, θα μπορούσε να διοργανωθεί μια εκδρομή, ένα ταξίδι στο χωριό και να δοθεί η ευκαιρία κυρίως για όσους έχουν μεγαλώσει στην Αθήνα, για τη νεολαία μας, να συμμετάσχουν στα παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα του χωριού μας. Να δουν και να ζήσουν από κοντά το έθιμο των φουστανελάδων και των μοσκάρων. 

Εν Κινιδάρω 2024

Κινίδαρος 2

Ο Κυνίδαρος

Ο Κυνιδαριώτης Κων/νος Κλουβάτος στο βιβλίο του με τίτλο ΚΙΝΙΔΑΡΟΣ Ο "ΑΠΙΚΡΑΝΤΟΣ" - Κοινές και Ιδιότυπες Πολιτισμικές και Τοπικές Αποτυπώσεις, αναφέρεται μεταξύ άλλων στην Τοπογραφία - Ονοματολογία του Κυνιδάρου ως εξής:

Θέση 

.....Ο Κυνίδαρος βρίσκεται στην βορειοδυτική Νάξο. Η χιλιομετρική απόσταση από τη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού είναι 14 χιλιόμετρα, ενώ η εδαφική του περιφέρεια συνολικής έκτασης 26.000 στρεμμάτων, εκτείνεται προς τα βόρεια φτάνοντας μέχρι τις βορειοδυτικές ακτές του νησιού, στην περιοχή Ακρωτήρι.  Συνορεύει βόρεια με την περιοχή της Κωμιακής και ανατολικά με την Κεραμωτή, νοτιοανατολικά με την Μονή, νότια με την Τραγαία και το Τσικαλαριό (Χείμαρρο), νοτιοδυτικά με την Ποταμιά και τις Μέλανες, δυτικά με τις Εγγαρές και βόρεια, όπως προειπώθηκε, εκτείνεται ως την θάλασσα. Η περιοχή είναι ορεινή σχεδόν στο σύνολό της και άγονη στο μεγαλύτερο μέρος της με ψηλότερη βουνοκορφή το Ζα (Ζευς), που ορθώνεται απέναντι από τον οικισμό του Κυνιδάρου......

.....Χτισμένος σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων, ο οικισμός του Κυνιδάρου βρίσκεται περιτριγυρισμένος από πυκνοφυτεμένες λαγκαδιές με αμπέλια, ελιές δρύες, πλατάνια και πιρνιές..... 

Στο κάτω μέρος του χωριού στις πρόποδες των δύο λόφων, διέρχεται χείμαρρος που συγκεντρώνει όλα τα νερά της περιοχής και καταλήγει στον μεγαλύτερο χείμαρρο "Αμμίτη" των Εγγαρών.....

Παράδοση 

Οι παραδόσεις αναφέρουν ότι το χωριό ήταν αρχικά χτισμένο σε άλλη τοποθεσία, στη θέση "Κιουρά" στη γραφική κοιλάδα των Χαλάνδρων. Αλλά και σύμφωνα με τον Κεφαλληνιάδη, κατά τη βυζαντινή περίοδο και κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας στην παραπάνω θέση (Κιουρά) βρισκόταν ο Κυνίδαρος και ως επίνειό του είχε το λιμανάκι του "Πνιγμένου" στο Ακρωτήρι.....

...Η παλαιότερη μνεία στο τοπωνύμιο του Κυνιδάρου υπάρχει σε έγγραφο της 9 Μαρτίου 1539 (Βισβίσης 1951). 

Από διοικητική άποψη, η Νάξος διαιρείται από το 1836 με βάση το Β.Δ. της 1 Οκτωβρίου 1836 (ΦΕΚ 1835) και Παράρτημα 2 (ΦΕΚ 1837) σε 5 Δήμους : στο Δήμο Νάξου, το Δήμο Βίβλου, το Δήμο Τραγαίας, το Δήμο Απειρανθίας και το Δήμο Κορωνίδος. Ο Κυνίδαρος υπάχθηκε στο Δήμο Τραγαίας. Με ανάληψη της εξουσίας από το Ελευθέριο Βενιζέλο ψηφίζεται ο Νόμος ΔΝΖ (4057) (ΦΕ 58Α/14-2-1912) "Περί συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων", με τον οποίο στη θέση των πέντε δήμων της Νάξου εμφανίζονται 16 κοινότητες, ανάμεσα τους και η Κοινότητα Κυνιδάρου. Ο Κυνίδαρος παρέμεινε κοινότητα από το 1912 ως το 1998, οπότε και μεταξελίχθηκε σε τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Νάξου στο πλαίσιο του "Καποδίστρια". 

Η ονομασία του χωριού

Στο βιβλίο του ο Κων/νος Κλουβάτος (σελ. 29-30-31), για την ονομασία του χωριού από την οποία προκύπτει και η γραφή, μας αναφέρει και αναλύει τις παρακάτω απόψεις:

Κυνήδαρος  à από κυνηγός ή κυνηγητό των κατοίκων του 

Κυνίδαρος   à από το αρχαίο Κύων-κυνός-κυνί + δέρω (δέρνω) ή δέρας (δέρμα) 

Κυνήδαρος ή Κυνίδαρος à   να σχετίζονται Κύναιθα, Κυναίθη, Κύναρος, Κυνέτεια κλπ.

Κινίδαρος    à επιστημονική ερμηνεία που σχετίζεται με το φυτό "κνίδα" 

Κινίδαρος  à   από κάποιο όνομα ιδρυτή του χωριού Κινίντα.

Όλα τα παραπάνω μπορείτε να τα διαβάσετε στο βιβλίο με τίτλο : ΚΙΝΙΔΑΡΟΣ Ο "ΑΠΙΚΡΑΝΤΟΣ" - Κοινές και Ιδιότυπες Πολιτισμικές και Τοπικές Αποτυπώσεις, που εκδόθηκε το 2011 και αξίζει να βρίσκεται σε κάθε κυνιδαριώτικο σπίτι. 

Η προέλευση της ονομασίας του χωριού είναι θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει τους τοπικούς φορείς του χωριού, Κοινότητα, πολιτιστικούς συλλόγους κλπ. Θα πρέπει να ανατεθεί μια γλωσσολογική έρευνα με ότι στοιχεία υπάρχουν μέχρι σήμερα. Σήμερα ακολουθούμε διαφορετικούς τρόπους όπως Κυνήδαρος, Κινίδαρος, Κυνίδαρος.

Εν Κινιδάρω 2024

Απόκριες - Δήμος Νάξου - Κινίδαρος

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων δημοσίευσε το αποκριάτικο πρόγραμμα των εκδηλώσεων που έχει προγραμματίσει σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς και άλλους συλλόγους του νησιού.Αποκριάτικες εκδηλώσεις στη Χώρα, Φιλώτι, Κόρωνο, Κωμιακή, Κινίδαρο, Γαλήνη, Εγκαρές, Μέλανες, Κουρουνοχώρι, Δαμαριώνα, Απείρανθο, Γλινάδο, Αγερσανί, Τρίποδες - Βίβλο. 

Αναλυτικά το πρόγραμμα των αποκριάτικων εκδηλώσεων του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων που περιλαμβάνει Κινίδαρο έχει ως εξής:  

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024 ώρα 12:00
Οι Κορδελάδες των Μελάνων επισκέπτονται τον Κυνίδαρο.

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024 ώρα 17:00
Οι Φουστανελάδες του Κυνιδάρου επισκέπτονται την Γαλήνη.

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024 ώρα 12:00
Οι Κορδελάτοι της Γαλήνης επισκέπτονται τον Κυνίδαρο.
Κουρουνοχώρι ώρα 12:00
Οι Φουστανελάδες του Κυνιδάρου επισκέπτονται το Κουρουνοχώρι.
Εγγαρές ώρα 17:00
Οι Φουστανελάδες του Κυνιδάρου επισκέπτονται τις Εγγαρές.
Κυνίδαρος ώρα 17:00
Οι Κορδελάτοι του Κουρουνοχωρίου επισκέπτονται τον Κυνίδαρο.

Σάββατο 16 Μαρτίου 2024 ώρα 12:00
Οι Φουστανελάδες του Κυνιδάρου επισκέπτονται τις Μέλανες.
Κυνίδαρος ώρα 12:00
Οι Κορδελάτοι των Εγγαρών επισκέπτονται τον Κυνίδαρο.

Κυριακή 17 Μαρτίου 2024 / Κυνίδαρος ώρα 13.00

Κορδελάτοι

Διοργάνωση: Πολιτιστικός Σύλλογος Κυνιδάρου «Ο Απίκραντος»

Αναβίωση του εθίμου με μουσική και χορό

Παρατηρήσεις για την τελευταία παράγραφο όπως έχει δημοσιευθεί : Ο Κινίδαρος έχει Φουστανελάδες και όχι Κορδελάτοι. Το έθιμο συνεχίζεται και δεν αναβιώνει με τους φουστανελάδες την ημέρα αυτή να παραμένουν στο χωριό τους για να χορέψουν τις γυναίκες του χωριού. 

Η φωτογραφία μας : 28/2/2014, στο ηρώο του χωριού (πλατεία) οι φουστανελάδες λίγο πριν αναχωρήσουν για την Γαλήνη.

Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς

 ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ

Τᾶς τοῦ πλάνου παγίδας ἐκφυγῶν, ἱερώτατε, ἀπλανῶς ἐπορεύθης διὰ βίου, πατὴρ ἠμῶν, Νικόλαε ἀοίδιμε Πλανᾶ, οὐράνια χαρίσματα λαβῶν, ἀγρυπνίαις καὶ νηστείαις, ἱερουργῶν ὁσίως τῷ Κυρίῳ σου. Ὅνπερ καθικετεύων ἐκτενῶς, Νάξιον ἱεράτευμα, πρέσβευε δωρηθῆναι καὶ ἠμὶν τὸ θεῖον ἔλεος.

ΠΑΠΑ-ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΠΛΑΝΑΣ

Ο παπα-Νικόλαος ο Πλανάς έζησε στην Αθήνα, ήταν παντρεμένος και είχε κι ένα γιο. Όμως χήρεψε λίγο μετά τη γέννηση του παιδιού του. Γι' αυτό ο λαός μας τον αναγνωρίζει ως προστάτη των παντρεμένων ζευγαριών. 

Γεννήθηκε το 1851. Οι γονείς του, καπετάν Γιάννης και Αυγουστίνα, ήταν άνθρωποι εύποροι, ευσεβείς και καλοκάγαθοι, όπως όλοι οι νησιώτες. Είχαν και ένα εμπορικό καΐκι πού πήγαινε από τη Νάξο στη Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, ακόμα και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Τις θείες θαυματουργικές δυνάμεις έλαβε με την χάρη τού Θεού από τα παιδικά του χρόνια. Έτσι, γνώριζε τον καταποντισμό τού καϊκιού τους έξω από την Πόλη και το είπε στους γονείς του. 

Τα πρώτα γράμματα έμαθε από τον παππού του -πατέρα της μητέρας του- ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό, κοντά στον οποίο έμαθε να διαβάζει το ιερό Ψαλτήριο. Μαζί του επίσης πήγαινε στις θείες Λειτουργίες και τον διακονούσε στο Ιερό Βήμα, ενώ παράλληλα δεχόταν τα νάματα της Θείας Λατρείας. 

Όταν ο Νικόλαος ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο πατέρας του άφησε τον κόσμο αυτό. Έτσι η μητέρα του μαζί με την αδελφή του ήρθαν στην Αθήνα και πήγε και ο ίδιος μαζί τους. Έμεναν στην περιοχή πού είναι μεταξύ τού Ι. Ναού τού Αγ. Ιωάννη της Πλάκας και τού Ναού του Αγ. Παντελεήμονος Ιλισσού, όπου υπήρχαν πολλοί Ναξιώτες. 

Μοίρασαν με την αδελφή του την αξιόλογη πατρική τους περιουσία. Αλλά το μερίδιό του το έβαλε ενέχυρο για κάποιο φτωχό, πού δεν τού το επέστρεψε ποτέ. Έτσι παρέμεινε για όλη του τη ζωή φτωχός. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών συνήψε τίμιο γάμο κατόπιν πιέσεων της μητέρας του με την Ελένη Προβελεγγίου από τα Κύθηρα. Από τον γάμο αυτό απέκτησε ένα γιό, τον Ιωάννη. Ύστερα πέθανε η σύζυγός του. Στις 28 Ιουλίου τού έτους 1879 χειροτονήθηκε διάκονος στον Ι. Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Πλάκας. 

Στις 2 Μαρτίου τού 1885 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος εις τον Ιερό Ναό Προφήτου Ελισσαίου στο Μοναστηράκι, και τοποθετήθηκε στον Ι. Ναό Αγ. Παντελεήμονος Ιλισσού, σύμφωνα με τον εκ των πρώτων βιογράφων του αλλά και πνευματικού του τέκνου, μακαριστό Μητροπολίτη Παραμυθίας Τίτο Ματθαιάκη, τις ημερομηνίες των χειροτονιών του έγραψε ο ίδιος στο πίσω μέρος μιας εικόνος της οικογενείας του, που εικονίζει τους αγίους Διακόνους Τίμωνα ,Παρμενά, Νικάνορα και τον άγιο Ισίδωρο. Υπηρέτησε επίσης στην Ενορία τού Αγίου Ιωάννη της οδού Βουλιαγμένης. Στον δε Ι. Ναό Αγ. Ελισσαίου λειτουργούσε καθημερινά, με ψάλτες τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη.

Αναγορεύτηκε Άγιος την 1η Σεπτεμβρίου 1992, ή Σύναξη των Αρχιερέων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, υπό την επιστασία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, αποφάσισε την άγιονυμία και την αγιοκατάταξη του παπα - Πλανά, ή οποία και άνηγγέλθη κατά την Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό της Αθήνας.

Πηγή: Ποιoς είναι ο παπά Νικόλαος Πλανάς που γιορτάζει στις 2 Μαρτίου - Newsbomb - Ειδησεις - News

Φωτογραφία: Οι Εκ Νάξου Άγιοι, "Ο Αγιορείτης Νικόδημος" και "Ο Νικόλαος ο Πλανάς"

Μάρτιος

Μάρτιος 2024

Για τον μήνα Μάρτιο ο λαός μας έχει δώσει διάφορες ονομασίες που σχετίζονται με την αστάθεια που έχει ο καιρός. Είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης που σηματοδοτεί την αρχή της ανθοφορίας και της καρποφορίας της φύσης. 

Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα,

Χαρά σ' εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα

Καλό μήνα! Υγεία, χαρά και πολλά χαμόγελα !

Καλώς ήρθες, Μάρτη!

Όμορφη αεροφωτογραφία, είναι και το φόντο του blog μας, στην οποία μπορούμε να δούμε από ψηλά δύο από τα λατομεία του χωριού. 

Η λήψη έχει γίνει στις 12 Αυγούστου 2012 (φωτ. : Μάρκος Ανδρέου).